Συντονίστρια

Τέση Λαζαράτου
Ψυχοθεραπεύτρια
Υπεύθυνη Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας 
και Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ»

Διεξαγωγή

Πέμπτη 20:15 – 22:30
Διάρκεια: 20 συναντήσεις

Εισηγήσεις

11/10, 25/10,
8/11, 22/11, 29/11,
13/12, 20/12,
17/1, 31/1,
14/2, 21/2, 28/2,
14/3, 28/3,
11/4, 18/4,
9/5,
6/6, 20/6

Δικαίωμα συμμετοχής

Δικαίωμα συμμετοχής: 270€

Για όποια/ον παρακολουθεί και άλλο σεμινάριο την ίδια περίοδο: έκπτωση 10%

Για φοιτητές, εκπαιδευόμενους σε Εταιρείες του χώρου της Ψυχικής Υγείας, ανέργους με κάρτα ΟΑΕΔ: 180€

Για ομάδες 4 ατόμων και άνω: 200€

Η μετάβαση από την ψυχαναλυτική θεωρία στην εφαρμοσμένη ψυχαναλυτική γνώση δρομολόγησε εξελίξεις που τελικά  εγγράφονται στην ιστορία της ως μία θαυμαστή περιπέτεια μικρών ανατροπών. Στο βιβλίο του «Η ζωή μου και η ψυχανάλυση» (1926),  ο Freud αναφέρεται στην ψυχαναλυτική τεχνική και τον ψυχωσικό ασθενή για πρώτη φορά ενθαρρυντικά, επισημαίνοντας «Αλλά αυτοί οι άνθρωποι είναι μερικές φορές προσπελάσιμοι, από κάποια (άλλη) πλευρά. Η μεταβίβαση δεν είναι συχνά εντελώς απούσα, έτσι μπορούμε, χάρη σε αυτό το στοιχείο, να προχωρήσουμε αρκετά». Έτσι λοιπόν, ήδη από πολύ νωρίς ο ίδιος ο Freud, στραμμένος σταθερά στην κατεύθυνση της ψυχαναλυτικής κλινικής, έδωσε το έναυσμα για ότι επρόκειτο να ακολουθήσει. Πολλοί και άξιοι επίγονοι ανέλαβαν να ολοκληρώσουν το διάβημα εγκαινιάζοντας νέες συνδέσεις μεταξύ της ψυχαναλυτικής θεωρίας και των πρώιμων παθολογιών. Συνδέσεις που υπηρετήθηκαν μέσα από τεχνικές και που αργότερα έμελλε να ολοκληρωθούν σε θεωρία, οδηγώντας σε εμπλουτισμό το ψυχαναλυτικό corpus. Άλλοτε αντιθέτως έμελλε να διαμορφώσουν αντιπαλότητες, που θα κατέληγαν σε οξείες διαμάχες μέσα στην ψυχαναλυτική κοινότητα.

Τι άραγε σημαίνουν όλα αυτά για την ψυχαναλυτική μας συνέχεια;

Όσες και όσοι αναφερόμαστε στην ψυχανάλυση αναφερόμαστε σε μία κοινή καταγωγή, που είναι το έργο του Sigmund Freud. Όλες και όλοι ανήκουμε σε μία μεγάλη παράδοση θάρρους μπροστά στην αλήθεια. Αντοχής μπροστά στην έλλειψη. Συνάντησης με το ανείπωτο, με το ανείκαστο και με τις αγωνίες που γεννά ο μετασχηματισμός τους σε λόγο. Και τέλος σε μια μεγάλη παράδοση ευθύνης: να βλέπουμε κατάματα όχι μόνο τα «μη ορατά» μας αλλά και τους ανθρώπινους περιορισμούς που ενέχει η  στόχευση αυτή.

Η ψυχαναλυτική κοινότητα, στην υπεραιωνόβια ήδη ιστορία της, υπήρξε και είναι συστατικά υποκείμενο και αντικείμενο αναζητήσεων, αντιπαραθέσεων, ακόμη και εμφύλιων συγκρούσεων, που απολήγουν στην παράλληλη συνύπαρξη πλήθους ρευμάτων σκέψης, ευαισθησιών και εφαρμογών. Σ’ αυτό το περιβάλλον, ο γόνιμος διάλογος, η νηφάλια συμπαράθεση των απόψεων και η  διαλεκτική συνάντηση επιχειρημάτων και κριτικής, δεν υπήρξε μάλλον ο κανόνας. Γεγονός που έδωσε ορατά αποτελέσματα στον κρίσιμο τομέα που αντιπροσωπεύει η μετάδοση της Ψυχανάλυσης και της προσέλκυσης νέων ψυχαναλυτών από τον χώρο της ψυχικής υγείας. Σήμερα μέσα από τις σύγχρονες εξελίξεις, ζητήματα πολυσημίας της θεωρίας του ασυνείδητου έχουν επανεκκινηθεί.

Ο προσεχής ετήσιος σεμιναριακός κύκλος του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ» με προσκεκλημένους ομιλητές θα αποπειραθεί να διερευνήσει τα προηγηθέντα σημεία βάσει των σύγχρονων εξελίξεων. Από τον Σεπτέμβριο του 2018 έως και τον Ιούνιο του 2019, 18 έγκριτοι ψυχαναλυτές και ψυχαναλύτριες θα μας ξεναγήσουν στην «πολύπτυχη κλινική της ψυχανάλυσης σήμερα».

Σ’ αυτόν τον εκπαιδευτικό κύκλο, η πρόθεσή μας είναι να αναδειχθούν οι διαφορετικές γλώσσες της ψυχανάλυσης. Οι πολλαπλές πτυχές της ψυχαναλυτικής θεωρίας και τεχνικής, ενίοτε,  αν δεν σταθούμε με προσοχή και σεβασμό, προκαλούν μια διαταρακτική πολυγλωσσία. Ωστόσο, η αποφυγή ή η συσκότιση αυτής της ιδιοτυπίας προσκρούει τόσο στις σύγχρονες εξελίξεις της κλινικής όσο και στη συστατική ευρύτητα της σκέψης.

Τέση Λαζαράτου
Ψυχοθεραπεύτρια
Υπεύθυνη Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας
και Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ»

Για τη διεξαγωγή :

Το σεμινάριο είναι στραμμένο στην κλινική και η δομή της κάθε συνάντησης  περιλαμβάνει τα εξής δύο μέρη:

20.15 – 21.15 : μάθημα

  • το εκάστοτε ζήτημα θεωρίας, κλινικής ή τεχνικής που το εισάγει ένας ψυχαναλυτής (20΄)
  • κλινικό υλικό από την εμπειρία του εισηγητή πάνω στο συγκεκριμένο θέμα που ήδη ανέπτυξε (20΄)
  • συζήτηση (20΄)

21.15 – 21.30: διάλειμμα

21.30 – 22.30: εποπτεία

  • κλινικό υλικό από θεραπευτή, συνεργάτη του Ινστιτούτου “Γαληνός” ή από την προσωπική εργασία των συμμετεχόντων στο σεμινάριο, που εισάγεται προς εποπτεία με εποπτεύοντα τον εισηγητή της ημέρας.

Στο τέλος της μέρας, θα έχουμε ακούσει το ίδιο θέμα από τρεις διαφορετικές οπτικές: θεωρητική, εφαρμοσμένη από την κλινική ενός έγκυρου ψυχαναλυτή και εποπτική από την κλινική ενός νέου συνάδελφου.

Πρόγραμμα Σεμιναρίου :

  • 11/10/2018 : «6 ερωτήματα για την καθημερινότητα των μικρών μας διαφορών»
    ΤΕΣΗ ΛΑΖΑΡΑΤΟΥ
    Ψυχοθεραπεύτρια
    Υπεύθυνη Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και Εκπαίδευσης
    του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ» 

Ο Freud δεν ήταν ο πρώτος που έγραψε για το ασυνείδητο. Η ιδέα ότι υπάρχουν ψυχικές  διαδικασίες, οι οποίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά μας αλλά δεν είναι προσιτές στη συνειδητή σκέψη μας, είναι παρούσα σε μια σειρά κειμένων που χρονολογούνται από τους κλασσικούς χρόνους καθώς και στην κοινή αίσθηση όλων των ανθρώπων και πολιτισμών. Εντούτοις, ως θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής σκέψης αλλά και εμπνευστής μιας κλινικής μεθόδου που επέτρεπε στη θεωρία να διαμορφώσει πραγματικότητες και να οργανώσει εκβάσεις, ο Freud είναι ο πρώτος που ενέταξε το ασυνείδητο σε μια εφαρμοσμένη κλινική πρακτική. Σήμερα, 120 χρόνια μετά, η ψυχανάλυση συνεχίζει να αποτελεί μια ανεξάντλητη δεξαμενή επιτεύξεων.

Από τη φροϋδική ασυνείδητη επικοινωνία, τις κλαϊνικές προβλητικές ταυτίσεις, το μεταβατικό χώρο του Winnicott, την προσφυτική ταύτιση του Μeltzer, το μπιονικό reverie, τη λακανική επεξεργασία της επιθυμίας του αναλυτή μέσα στη μεταβίβαση, μέχρι το άγχος αποχωρισμού στον Βοwlby και την αρνητική ψευδαίσθηση στον Green…

Από τον αναλυτικό τρίτο στον Οgden και την ενσυναίσθηση του Kohut, μέχρι την επίτευξη επίγνωσης του Steiner και μέχρι τις λειτουργίες του σκεπτόμενου εαυτού του Fonagy…

Από την μεταλλακτική ερμηνεία του Strachey και τις στιγμές συνάντησης του Stern μέχρι την νέα πρωτόγνωρη εμπειρία αγάπης της Mitchel…

Σταθερά και πολυποίκιλα, η ψυχαναλυτική προσέγγιση της ψυχικής ζωής επέτρεψε το ξετύλιγμα πρωτόγνωρων νημάτων της υφής της και δημιουργικών εκβάσεων της προ-ιστορίας της.

  • 25/10/2018 : «Ψυχικός δυισμός και ενδοψυχικές συγκρούσεις. Οι βάσεις της φροϋδικής θεωρίας και τεχνικής»
    ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ
    Ψυχολόγος, Δρ. Ψυχολογίας, Ψυχαναλυτής
    Σύγχρονο Φροϋδικό Ρεύμα   

Ο Freud στην προσπάθεια του να κατανοήσει τη λειτουργία και δομή του ψυχισμού, όπως και τη σχέση του με τον εξωτερικό κόσμο, διένυσε μια μεγάλη πορεία η οποία κράτησε πάνω από 40 χρόνια και κινήθηκε από την αιτιοκρατία και τον ορθολογισμό, στη δυναμική του ασυνειδήτου και στο ανορθολογικό. Στηρίχθηκε στη διαλεκτική αλλά και στο αναπάντεχο. Εξ αρχής θεώρησε ότι ο ψυχισμός δεν είναι κάτι το ενιαίο και συμπαγές, αλλά καθορίζεται από τις αρχές του δυισμού (ψυχικός δυισμός, π.χ. ενορμήσεις ζωής και ενορμήσεις καταστροφής). Χρησιμοποίησε τη διαλεκτική μέσω των ζευγών αντιθέτων (π.χ. αρσενικό/θηλυκό), αλλά ταυτόχρονα έδωσε έμφαση στο νόημα αμφιθυμία (π.χ. αγαπώ/μισώ). Ως εκ τούτου βασικό και κυρίαρχο νόημα της φροϋδικής σκέψης για την κατανόηση της δομής και λειτουργίας του ψυχισμού είναι η ψυχική σύγκρουση. Σύγκρουση μεταξύ του μέσα και του έξω, αλλά κυρίως εσωτερική σύγκρουση είτε μεταξύ διαφορετικών ενεργειακών δυνάμεων (ενορμήσεις αυτοσυντήρησης/σεξουαλικές ενορμήσεις) είτε μεταξύ διαφορετικών ψυχικών τόπων/βαθμίδων (π.χ. εγώ/αυτό). Πάνω σ’ αυτή τη βάση όρισε την ψυχαναλυτική ψυχοπαθολογία (π.χ. νευρώσεις σύγκρουση εγώ/αυτό, όπου το εγώ εκπροσωπεί τα συμφέροντα του υπερεγώ και της εξωτερικής πραγματικότητας) και την τεχνική της. Κλασσική ψυχανάλυση και ευμενής ουδετερότητα, από την μια, όπου κατά βάση το πλαίσιο ορίζεται κυρίως από αμιγώς ψυχαναλυτικές τεχνικές ή τροποποιημένη ψυχανάλυση όπου και κυριαρχούν οι μη ψυχαναλυτικές παρεμβάσεις (το ανακάτεμα του χρυσού με το χαλκό). Έτσι και η μεθοδολογία της ψυχαναλυτικής τεχνικής δεν είναι κάτι το ενιαίο, αλλά κάτι το σύνθετο και ίσως και αναπάντεχο το οποίο, τελικά, καθορίζεται από τη δυναμική των ενδοψυχικών συγκρούσεων του ψυχισμού του υποκειμένου προς ανάλυση, αλλά, ίσως και κυρίως και του ασυνειδήτου του ίδιου του αναλυτή και των δικών του, άλυτων, ενδοψυχικών συγκρούσεων.

  • 8/11/2018 : «Η φροϋδική θεώρηση και οι σύγχρονες αναγνώσεις  της ονειρικής λειτουργίας»
    ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΛΕΩΠΑΣ
    PhD. Νευροψυχολόγος, Ψυχαναλυτής
    Μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ)
    και της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (ΙΡΑ)
    Τακτικό μέλος και Αντιπρόεδρος
    της Διεθνούς Ψυχοσωματικής Ένωσης P. Marty (AIPPM    )

Ξεκινώντας από την προσέγγιση του Freud για την ερμηνεία των ονείρων, και ακολουθώντας τις μετέπειτα προσεγγίσεις της ονειρικής λειτουργίας στις ψυχώσεις, στις οριακές διαταραχές, σε παθολογικές οντότητες με μείζονα ελλείμματα της ψυχικής λειτουργίας, την ψυχοσωματική και το τραυματικό, προτείνεται η εξέταση της πολυσημίας των μηχανισμών που συνθέτουν την ονειρική ζωή. Η ονειρική λειτουργία και ευρύτερα η λειτουργία του συστήματος ύπνου – ονείρου, αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της ύπαρξης, της ανάπτυξης, της οργάνωσης και της λειτουργίας της σωματοψυχικής οντότητας. Η κατανόηση αυτής της πολυσημίας επέτρεψε αρχικά στον Freud και μετέπειτα στους συνεχιστές του, την διατύπωση των μεταψυχολογικών και κλινικών ψυχαναλυτικών απόψεων.

Θα λέγαμε ότι το όνειρο ερμηνεύει την ψυχική οργάνωση, είναι ένας δυνάμει εσωτερικός ερμηνευτής της ψυχικής οργάνωσης και της σχέσης της με την εξωτερική πραγματικότητα, το σώμα, τα αντικείμενα. Στην κλινική πράξη και εντός της μεταβιβαστικής σχέσης, η ερμηνεία του ονείρου και η κατανόηση της ονειρικής λειτουργίας και των διαταραχών της, αναδεικνύει την ενδοϋποκειμενική σωματοψυχική διεργασία του συστήματος ύπνου – ονείρου.

  • 22/11/2018 : «Θεωρητικές και κλινικές ταλαντώσεις εντός του σταθερού εδάφους της φροϋδικής θεωρίας»
    ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΤΖΑΚΛΗ
    Ψυχαναλύτρια, Ψυχοθεραπεύτρια
    Πρόσεδρο Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ)
    Συνεργαζόμενο Μέλος της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας (ΕΨΣΕ)

Διερευνώντας βασικές φροϋδικές έννοιες της λειτουργίας του αναλυτή, όπως αυτή της ελεύθερα κυμαινόμενης προσοχής, της ουδετερότητας και της ερμηνείας, στις ταλαντώσεις τους με έννοιες όπως αυτή της επαγρυπνούσας μητέρας, της «optimum σαγήνης», και της χρήσης του μεταφορικού λόγου για την μορφοποίηση α-διανόητων και αποκλεισμένων ψυχονοητικών εμπειριών όπως αυτών που αντιμετωπίζουμε στην εργασία μας με ασθενείς της σύγχρονης κλινικής: Στη συνάντησή μας, δηλαδή, με πάσχοντα υποκείμενα τα αναπαραστατικά δίκτυα των οποίων βρίσκονται σε κάμψη ή είναι καταποντισμένα, με τα εσωτερικά Αντικείμενα κατεστραμμένα ή απειλητικά και με την ψυχονοητική τους ζωή αποεπενδυμένη.

Συνθήκες ψυχικής εργασίας με ασθενείς οι οποίοι  μας παραπέμπουν ευθέως στο λόγο του Freud [1918-1919] όταν μιλά για «νέους δρόμους της ψυχαναλυτικής θεραπευτικής»  και την αναγκαιότητα «μιας νέας τεχνικής για να αντιμετωπισθούν νέες μορφές παθολογίας». Λόγος που παραπέμπει στην ανάγκη μιας συνεχούς δημιουργικής εργασίας πάνω σε τροποποημένες ψυχαναλυτικές τεχνικές, με προϋπόθεση αυτές να «εξακολουθήσουν να προέρχονται σταθερά από την ψυχανάλυση», όπως ο ίδιος τονίζει.

  • 29/11/2018 : «Η συμβολή της Klein στην ψυχαναλυτική θεωρία και πράξη»
    ΕΦΗ ΛΑΓΙΟΥ – ΛΙΓΝΟΥ
    ΜΡsych Psych,
    Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιών, Εφήβων και Γονέων – Βρεφών
    Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιού και Εφήβου (ΕΕΨΨΠΕ)
    Μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Παιδοψυχοθεραπευτών (ECPUK) &
    της Tavistock Society of Psychotherapists
    Επιστημονικός συνεργάτης Π/Ψυχιατρικής Κλινικής ΕΚΠΑ – Νοσοκομείο Παίδων “Αγία Σοφία”

Η ενδελεχής κλινική παρατηρητικότητα της Μelanie Klein, μέσα από την ψυχαναλυτική εργασία με μικρά παιδιά και ψυχωτικούς ασθενείς, την οδήγησε σε θεωρητικές συλλήψεις και πάντα -όπως η ίδια θεωρούσε- μέσα στο πλαίσιο της φροϋδικής σκέψης. Οι διαπιστώσεις της ότι «στην πρώιμη βρεφική ηλικία εμφανίζονται άγχη χαρακτηριστικά της ψύχωσης, τα οποία οδηγούν το εγώ να αναπτύξει ειδικούς μηχανισμούς άμυνας» με «σημεία καθήλωσης για όλες τις ψυχωτικές διαταραχές», οδήγησε κάποιους να πιστέψουν ότι θεωρούσε «όλα τα βρέφη ψυχωτικά».

Η ανάπτυξη των κλαϊνικών εννοιών, με γνώμονα την αναγνώριση των πρωτόγονων στοιχείων του ανθρώπινου ψυχισμού, συνέβαλε στην περαιτέρω μελέτη της ποικιλομορφίας των ψυχικών φαινομένων. Η Klein για να υποστηρίξει τις απόψεις της στηριζόταν σε κλινικές παρατηρήσεις, η θεωρία της είναι βασικά μια κλινική θεωρία.

Η τεχνική της ψυχανάλυσης των παιδιών την οδήγησε σε έντονες συγκρούσεις με την Anna Freud, που πρέσβευε ένα ψυχοπαιδαγωγικό μοντέλο εργασίας με παιδιά. Η Klein δέχτηκε πολεμική κριτική, αλλά συγχρόνως απέκτησε και φανατικούς υποστηρικτές για την άποψη της ότι «οι σχέσεις αντικειμένου υπάρχουν από την αρχή της ζωής και ότι το πρώτο αντικείμενο είναι ο μαστός της μητέρας, ο οποίος για το παιδί διχάζεται σ’ έναν καλό μαστό (όταν ικανοποιεί) και ένα κακό μαστό (όταν ματαιώνει)» και εισάγει την έννοια της προβλητικής ταύτισης, ως την ασυνείδητη φαντασίωση προβολής μερών του εαυτού στο αντικείμενο (Klein, 1946).

Ήδη από τη δεκαετία του 1920 διαπιστώνει τη σημαντικότητα της φαντασιωσικής ζωής, θεωρώντας τις ασυνείδητες φαντασιώσεις ως τους πρώιμους ψυχικούς εκπροσώπους των σωματικών γεγονότων και βάση όλων των ψυχικών διεργασιών και περιγράφει τη λειτουργία των εσωτερικών αντικειμένων, ως τον τρόπο που βιώνονται τα εξωτερικά αντικείμενα. Μέσα από τη μελέτη των πρώιμων καταστάσεων άγχους, η Klein βλέπει την οργάνωση του ψυχισμού να περνά από δυο θέσεις, την παρανοειδή-σχιζοειδή και την καταθλιπτική θέση.

Διαφοροποιείται από τον S. Freud ως προς την πρωιμότητα του υπερεγώ, το οποίο όμως δεν θεωρεί ότι είναι μονολιθικό, αλλά ότι περνά από διαδικασίες τροποποίησης, όπου το καταθλιπτικό υπερεγώ έρχεται να κατευνάσει το διωκτικό πρώιμο υπερεγώ. Η τελευταία της θεωρητική συμβολή (1957) αναφέρεται στον φθόνο, συνδέοντας το με την ενόρμηση θανάτου, την επίθεση στην πηγή της ζωής και την καταστροφή της δημιουργικότητας του αντικειμένου. Στον φθόνο όμως η Klein αντιτάσσει την έννοια της ευγνωμοσύνης.

  • 13/12/2018 : «Η ψυχαναλυτική κατανόηση της κατάθλιψης»
    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΗΓΑΣ
    Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Διδάσκων & Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ)

Οι κλασικές αντιλήψεις της ψυχανάλυσης για την κατάθλιψη (Freud, Abraham) φαίνεται να εστιάζουν στην ψυχική διεργασία επανάκτησης του αντικειμένου που έχει χαθεί. Στην κατάθλιψη επικρατεί η ναρκισσιστική επιλογή του αντικειμένου η απώλεια του οποίου οδηγεί στην ενδοβολή του και την ναρκισσιστική ταυτοποίηση μαζί του.

Για την Klein, οι καταθλιπτικοί, καθώς και όσοι αποτυγχάνουν στη διαδικασία του πένθους, είναι αυτοί που δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν την καταθλιπτική θέση. Κατά την καταθλιπτική θέση, το βρέφος έρχεται αντιμέτωπο με την απώλεια του αντικειμένου του, παράλληλα με ενοχή προς αυτό για τις επιθέσεις που έχει επιχειρήσει, αλλά και με οδύνη καθώς αισθάνεται υπεύθυνο για την απώλεια.

Από αυτήν την άποψη η δυνατότητα για πένθος αποτελεί την λυδία λίθο της ψυχανάλυσης.

Αποτυχία φυσιολογικής έκβασης της καταθλιπτικής θέσης θα έχει ως αποτέλεσμα είτε παθολογικό πένθος είτε μανιακές άμυνες.

Στο παθολογικό πένθος, η επανόρθωση αποτυγχάνει, η αμφιθυμία οδηγεί σε απελπισία καθώς το μίσος επικρατεί της αγάπης με συνέπεια την αποτυχία της εγκατάστασης ενός καλού αντικειμένου στον εσωτερικό κόσμο, στη βρεφική ηλικία.

Στη μανιακή σχέση το υποκείμενο ελέγχει και περιφρονεί το αντικείμενο προκειμένου να αποφεύγει την εξάρτηση από αυτό. Η μανιακές άμυνες στρέφονται ενάντια σε κάθε εμπειρία ύπαρξης ενός εσωτερικού κόσμου που περιέχει οποιοδήποτε αντικείμενο αξίας, καθώς επίσης ενάντια σε κάθε εμφάνιση της σχέσης εαυτού και αντικειμένου η οποία απειλεί με εξάρτηση, αμφιθυμία και ενοχή. Από αυτήν την άποψη έχουν καταστροφικές συνέπειες διότι παρεμποδίζουν το πρώιμο πένθος.

  • 20/12/2018 : «Πρώιμοι μηχανισμοί άμυνας και βαριές παθολογίες μέσα από την κλαϊνική σύλληψη»
    ΙΩΑΝΝΑ ΜΠΕΝΟΥ – ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΟΥ
    Ψυχίατρος
    Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΠΘ Ψυχιατρικής & Ψυχανάλυσης
    Πρόεδρος της Βορειοελλαδικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΒΨΕ)
  • 17/1/2019 : «Η διαχρονία της μεταβίβασης και οι σύγχρονες τεχνικές»
    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΑΣ
    Νευρολόγος – Ψυχίατρος – Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχανάλυσης και Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ)

Η ανάπτυξη της μεταβιβαστικής νεύρωσης απετέλεσε κι αποτελεί στα φροϋδικά κείμενα κρίσιμη προϋπόθεση για την έναρξη οποιασδήποτε ψυχαναλυτικής διεργασίας. Παράλληλα η λύση της μεταβιβαστικής νεύρωσης απετέλεσε κι αποτελεί την αποφασιστική παράμετρο για την έναρξη της τελικής φάσης της θεραπείας.

Η μεταβίβαση αναμφίβολα δεν είναι μόνο μία έννοια ακρογωνιαία στην ψυχαναλυτική τεχνική αλλά σηματοδοτεί εμβληματικά την ίδια την φροϋδική θεωρία. Ωστόσο οφείλουμε να παρατηρήσουμε πως στην εξέλιξη της υπεραιωνόβιας ζωής της, παρότι ως κόκκινη κλωστή διαπερνά την ύφανση της ψυχανάλυσης, η υποδοχή της σημασίας της αναδιατυπώνεται. Όπως εξάλλου κι η ίδια η ψυχανάλυση μετακινείται από το αναπαρασταθέν στο μη εγγεγραμμένο. Από την άρση της απώθησης, στην ερμηνεία των σχάσεων και στην εργασία της απαρτίωσης τους.

Στόχος της θεραπείας δεν είναι πια η ακριβής ανακατασκευή του παρελθόντος, αλλά το υλικό του αναλυόμενου, όπως βιώνεται στο εδώ και τώρα της θεραπευτικής σχέσης. Έχουμε δηλαδή μία στροφή από την ανακατασκευή του παρελθόντος, στη βαθύτερη κατανόηση του παρόντος.  Άρα ίσως η μεταβίβαση, ως ο καρπός της συνάντησης του ψυχισμού δυο υποκειμένων μέσα από την συνεχή ροή αμφίδρομων φαινομένων, έχει ρευστοποιηθεί προς χάριν ενός ψυχικού συνεχούς που συμπεριλαμβάνει όχι μόνο την αντιμεταβίβαση αλλά το «από κοινού» της θεραπευτικής δυάδας γεγονός που επιβάλλει άλλες παραμέτρους στην ερμηνευτική της προσέγγιση.

  • 31/1/2019 : «Από την αναζήτηση της ουδετερότητας στην αναγνώριση της συμμετοχής: σταθμοί στη διαδρομή της αντιμεταβίβασης»
    ΧΑΡΑ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗ
    Ψυχίατρος, Ψυχαναλύτρια
    Διδάσκουσα της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ)

Από την πρώτη αναφορά του Freud, βάφτισμα και χαρακτηρισμός μαζί, η αντιμεταβίβαση θεωρήθηκε ένα «μόνιμο πρόβλημα», ενώ  η ουδετερότητα και η αδιαφάνεια των αναλυτών-καθρεπτών προτάθηκε σαν η επιθυμητή συνθήκη. Ταυτόχρονα όμως η φροϋδική προτροπή για χρήση του ασυνειδήτου του αναλυτή ως «αντιληπτικού οργάνου» άνοιξε το δρόμο για την αναγνώριση του αναπόφευκτου της συμμετοχής του.

Πρόκειται για μια διαδρομή που -παρά τη φροϋδική και κλαϊνική (προβλητική ταύτιση)  αφετηρία της- στην αρχή θεωρήθηκε αιρετική, έως ότου  γίνει αποδεκτό ότι συνιστά έναν πολύτιμο δρόμο προς το ασυνείδητο των ασθενών, ιδιαίτερα όσων βρίσκονται πέρα της νεύρωσης.

Στη συνέχεια η σύλληψη της αναλυτικής κατάστασης ως «πεδίου», του οποίου ο αναλυτής είναι συνδημιουργός, μετατόπισε το κέντρο βάρους από το ενδοψυχικό στο διϋποκειμενικό. Έννοιες όπως το «αναλυτικό αντικείμενο» ή ο «αναλυτικός τρίτος» προσπάθησαν να εκφράσουν ότι δημιουργείται από τη συνάντηση και τη συνεχή επικοινωνία, λεκτική και μη-λεκτική, συνειδητή και ασυνείδητη, του θεραπευτικού ζεύγους.

Η συζήτηση σταθμών στη διαδρομή της αντιμεταβίβασης αποσκοπεί στη διερεύνηση της «χρήσης» της υποκειμενικότητας του θεραπευτή προς όφελος της κλινικής. Με τελικό ερώτημα αν η παραδοχή του ρόλου του θεραπευτή ως «συμμετέχοντα παρατηρητή» οδηγεί στην επιδίωξη μιας -διαφορετικά πια νοηματοδοτημένης- ουδετερότητας.

  • 14/2/2019 : «Η δημιουργία της έννοιας του μεταβατικού χώρου από τον   D.W. Winnicott και η χρήση της στην κλινική»
    ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
    Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Μέλος της Société de Psychanalyse Freudienne (SPF)
    Υπεύθυνος της ελληνικής ομάδας της International Winnicott Association (IWA)

Η έννοια του μεταβατικού αντικειμένου και κατά προέκταση του μεταβατικού χώρου είναι μια από τις βασικές συνεισφορές του Winnicott στην ψυχανάλυση, αν δεν αποτελεί το σήμα κατατεθέν της συμβολής του σε αυτήν. Από αυτή την άποψη πρόκειται για μια έννοια κλειδί  η οποία εμφανίζεται από μια στιγμή και έπειτα στα γραπτά του. Η έννοια αυτή, όπως και κάθε άλλη που χρησιμοποιούμε στην ψυχανάλυση, δεν αναδύθηκε εκ του μηδενός. Αντίθετα εμφανίζεται σε μια πρώιμη μορφή και, χωρίς την αντίστοιχη ορολογία, από πολύ νωρίς διαγράφει μια πορεία μέχρι να αποκρυσταλλωθεί στα κείμενά του και να λάβει τις τελικές της αποσαφηνίσεις.

Αυτή την πορεία θα προσπαθήσει να ξετυλίξει η εισήγηση, δείχνοντας μεταξύ άλλων την πάγια και σταθερή αναφορά του Winnicott στην κλινική πράξη και στην εμπειρία που αυτή του προσπορίζει. Μαζί όμως με αυτήν, η εισήγηση θα κινηθεί κατά την ανάστροφη φορά, ανασκάπτοντας και βρίσκοντας τη σημασία αυτής της έννοιας στη σύγχρονη κλινική, όπου και όταν εμφανίζεται, για να φανεί η τρέχουσα σημασία της και η αξία που έχει για ό,τι ονομάζουμε σήμερα συμβολοποίηση.

  • 21/2/2019 : «Η διφορούμενη χρήση αντικειμένου στα κείμενα του D.W. Winnicott»
    ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΣ
    Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Διδάσκων & Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ)
    Μέλος της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (IPA    )

Το ερώτημα της καταστροφικότητας είναι σημαντικό.  Λόγω της πείρας μας σήμερα μπορούμε να ακούμε περιοχές της ανθρώπινης φύσης που έχουν ανεπαρκείς ψυχικούς μηχανισμούς και χρησιμοποιούν συμπεριφορές και σωματικές λειτουργίες για να επαναλάβουν τις ανεπεξέργαστες εμπειρίες στις σχέσεις τους. Πολλά ίχνη βιωμάτων, τα οποία δεν έχουν επαρκώς αναπαρασταθεί, εσωτερικευθεί και διαφοροποιηθεί (δεν έχει διαφοροποιηθεί σε αυτά ο εαυτός από το αντικείμενο, το παρόν από τον παρελθόν, ο χρόνος, το μέσα από το έξω, ο χώρος), επαναλαμβάνονται και μεταβιβάζονται στις καθημερινές σχέσεις αναγκαστικά με στόχο την επεξεργασία και την ψυχική ένταξη. Ο Winnicott σκέφτηκε ότι η διαρκής καταστροφή στην φαντασία του αντικείμενου και η πραγματική του επιβίωση βοηθά στην διαδικασία της αναπαράστασης, της διαφοροποίησης και της εσωτερίκευσης της εμπειρίας της σχέσης μας με το αντικείμενο, κάθε στιγμή. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στο αντικείμενο να είναι εν μέρει υποκειμενικό αλλά να αρχίσει να υπάρχει και αντικειμενικά, να διατίθεται προς χρήση από το υποκείμενο. Αυτή η διαδικασία δεν προχωρά σε πολλούς ανθρώπους. Η καταστροφικότητα εκλύεται όταν προσκρούει η επιθυμία και ο ναρκισσισμός του υποκειμένου σε «μη ενδίδουσες» περιοχές της επιθυμίας και του ναρκισσισμού του εξωτερικού αντικειμένου.

  • 28/2/2019 : «Το αρνητικό: από τον Freud έως τον Marty και τον Green»
    ΣΑΒΒΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ
    Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Γενεύης
    Διδάσκων Αναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας (ΕΨΕ)
    Πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας


  • 14/3/2019 : «H έννοια περιέχοντος και περιεχομένου του Βion στην ψυχαναλυτική κλινική»
    ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
    Ψυχίατρος, Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ) και της International Federation of Psychoanalytic Societies (IFPS)


  • 28/3/2019 : «Η κατεύθυνση της θεραπείας στην ψυχαναλυτική κλινική: από τον γρίφο στο μη-ερμηνεύσιμο»
    ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΙΣΣΥ ΚΑΝΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
    Ψυχαναλύτρια
    Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ

Η εμπειρία μίας ψυχανάλυσης ακολουθεί την πορεία της αποκρυπτογράφισης του ασυνειδήτου έως το όριο πέρα από το οποίο αυτό το ασυνείδητο γίνεται πραγματικό, δηλαδή μη ερμηνεύσιμο. Ποια είναι αυτή η πορεία; Στην κλινική μου πράξη καθοδηγούμαι από τα εξής σημεία αναφοράς που εδραιώνουν και την ηθική στην ψυχανάλυση: Η γνώση του ψυχαναλυτή επινοείται εκ νέου τη στιγμή της ανάλυσης. Δεν υπάρχει η ψυχανάλυση, αλλά μόνο μία ψυχανάλυση. Κάτι που καθιστά την ψυχανάλυση εμπειρία από την οποία παράγεται μία γνώση. Το τέλος της ανάλυσης συνδέεται με την εξαγωγή του πραγματικού πατέρα από αντικείμενο της φαντασίωσης. Η φαντασίωση συρρικνώνεται, ενώ διακυβεύεται η αποδόμηση του ζεύγους αναλυτής-αναλυόμενος.

  • 11/4/2019 : «Το τραύμα, η γλώσσα, και το πραγματικό στην λακανική ψυχανάλυση»
    ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ
    Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχαναλύτρια
    Μέλος της Διεθνούς Σχολής Ψυχανάλυσης των Φόρουμ του Λακανικού Πεδίου
    Επιστημονική Υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας για το Παιδί “Το Λιθαράκι”

Το ζήτημα του τραύματος ήρθε στο προσκήνιο της ψυχανάλυσης από την στιγμή που ο Freud αναζήτησε το αίτιο της νεύρωσης στα υστερικά υποκείμενα και το συνέδεσε με την ασυνείδητη σεξουαλικότητα. Στο κείμενό του Πέραν της αρχής της ευχαρίστησης του 1920, σηματοδοτείται ότι  μέσα από την επανάληψη της τραυματικής σκηνής, ο νευρωτικός αναζητά την ικανοποίηση μιας χαμένης απόλαυσης, εκείνης του πρώτου αντικειμένου.

Ο τρόπος με τον οποίο ο Λακάν επεξεργάζεται το τραύμα φέρει την εκκίνηση του στην πρωταρχική εμπειρία συνάντησης με την γλώσσα, ως τόπος που γεννάται το υποκείμενο και η επιθυμία του μέσα από την επιθυμία του Άλλου. Τραυματικό γίνεται εκείνο που αποτυγχάνει στην συνάντηση του υποκειμένου με την γλώσσα, το βίωμα ενός αδύνατου να επιτευχθεί ως ένα όλο, το οποίο αφήνει το αποτύπωμά του στο ίδιο το σώμα του ομιλούντος, ως αναφομοίωτο, όπως το αναδεικνύει το 1964 στο Σεμινάριό του,  Οι Τέσσερις θεμελειώδεις της ψυχανάλυσης.

Η φαντασίωση είναι η προσωπική ασυνείδητη κατασκευή του νευρωτικού που, ναι μεν φέρει στοιχεία από την ιστορία του καθενός, είναι όμως κυρίως το πλέξιμο της ασυνείδητης επιθυμίας με την επιθυμία του Άλλου καθώς και με ό, τι  παραμένει αινιγματικό μέσα σ’ αυτήν. Η επεξεργασία στην αναλυτική εμπειρία προκύπτει μέσα από την ροή της ομιλίας και τον ελεύθερο συνειρμό, όπου αναδύονται τόσο εκείνο που καθορίζει την τύχη του καθενός  όσο και εκείνα τα σημαίνοντα και  αινιγματικά συναισθήματα που μιλούν για ένα πραγματικό της γλώσσας.

  • 18/4/2019 : «Η θεωρία του δεσμού και το άγχος του αποχωρισμού στον Βοwlby»
    ΕΛΕΝΗ ΛΑΖΑΡΑΤΟΥ
    Ψυχίατρος – Παιδοψυχίατρος, Ψυχαναλύτρια
    Καθηγήτρια  Α΄ Ψυχιατρική Κλινική ΕΚΠΑ

Η Θεωρία του Δεσμού – Attachment Theory, που προτάθηκε από τον Βρετανό ψυχίατρο-ψυχαναλυτή John Bowlby έχει αναδειχθεί ως ένα από τα πιο σημαντικά πλαίσια για την κατανόηση της λειτουργίας των ανθρώπινων σχέσεων τόσο όσον αφορά τις πρώιμες σχέσεις όσο και εκείνες της ενήλικης ζωής.

Σύμφωνα με τον J. Bowlby από την αρχή της ζωής υπάρχει το ένστικτο της προσκόλλησης που δεν είναι συνδεδεμένο με την libido. Το ένστικτο αυτό ορίζει την συμπεριφορά της προσκόλλησης που μπορεί να περιγραφεί με πέντε καθορισμένες  διαδοχικές συμπεριφορές: το πιπίλισμα, τον εναγκαλισμό, το κλάμα, το χαμόγελο και την τάση του παιδιού να πηγαίνει προς . . ., να πιάνεται από . . . Αυτές οι συμπεριφορές ωριμάζουν σχετικά ανεξάρτητα η μία από την άλλη και αρχίζουν σταδιακά να απαρτιώνονται και να εστιάζονται στη μητέρα μετά το δεύτερο εξάμηνο.

Η συμπεριφορά της προσκόλλησης έχει την διπλή λειτουργία, προστασίας με την έννοια της ασφάλειας που προσφέρει ένας ενήλικας στο ευάλωτο παιδί και κοινωνικοποίησης.

Στη συνέχεια ο J. Bowlby, ασχολήθηκε με τις συνέπειες του πρόωρου αποχωρισμού μητέρας-παιδιού.  Αντλώντας έννοιες από ηθολογικές παρατηρήσεις και κυρίως από τις εργασίες του Harlow πάνω στους πιθήκους, την κυβερνητική, την αναπτυξιακή ψυχολογία του Piaget και την ψυχανάλυση, διαμόρφωσε τις βασικές αρχές της θεωρίας του, αλλάζοντας ριζικά τον τρόπο με τον οποίο σκεπτόμαστε την σχέση του παιδιού με τη μητέρα. Αναφέρθηκε στην κατάθλιψη από απότομη διακοπή του δεσμού, υποστηρίζοντας την έννοια του περάσματος από μία προβληματική της επιθυμίας σε μία προβληματική της ανάγκης.

  • 9/5/2019 : «Η ψυχο-ποιητική, κατασκευαστική λειτουργία του αναλυτή»
    ΦΩΤΗΣ ΜΠΟΜΠΟΣ
    Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής
    Διδάσκων Αναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας  (ΕΨΕ),
    της Διεθνούς Ψυχαναλυτικής Ένωσης (ΙΡΑ) και της Διεθνούς Ψυχοσωματικής Ένωσης P. Marty (AIPPM)

Στη καθημερινή μας πράξη ολοένα και πιο συχνά βρισκόμαστε μπροστά σε ένα φάσμα κλινικών περιπτώσεων, το λεγόμενο μη νευρωτικό που κείται πέραν του μοντέλου της ψυχονευρωτικής οργάνωσης.  Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι οποίες αναδεικνύουν την ενεργή παρουσία πρώιμων τραυματικών καταστάσεων, η αντιμεταβίβαση, υπό την ευρεία έννοιά της, τίθεται σε έντονη δοκιμασία. Ιδιαίτερα η απουσία ικανοποιητικών επενδύσεων των ψυχικών νοημάτων και η ανεπάρκεια των συνθετικών ικανοτήτων του εγώ, μέσω εκδραματίσεων (πράξεων ή συμπεριφορών) ή ακόμα και σωματικών συμπτωμάτων προκαλούν και προσκαλούν μίαν ιδιαίτερη στάση και τεχνική από την πλευρά του αναλυτή. Τότε το αντιμεταβιβαστικό βίωμα του αναλυτή αποτελεί ένα πολύ σημαντικό εργαλείο της ψυχαναλυτικής θεραπείας και έχει ισότιμη αξία, όσο και το μεταβιβαστικό βίωμα του αναλυόμενου.

Σε  ότι αφορά στις τραυματικές περιοχές, ο αναλυτής, έχοντας ως βάση την προσωπική επεξεργασία της αντιμεταβίβασής του, θα κινηθεί προς την κατεύθυνση της ποίησης ψυχικών κατασκευών, οι οποίες, εφόσον συνδέονται με τα ποικίλα στοιχεία που προσφέρει ο αναλυόμενος, είναι ενδεχόμενο να ανοίξουν διόδους προς την συν-δημιουργία νέων ψυχικών νοημάτων.

  • 6/6/2019 : «André Green: The Dead Mother, 35 χρόνια μετά. Κλινικά σχόλια για την νεκρή μητέρα»
    ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΒΑΣΛΑΜΑΤΖΗΣ
    Ομ. Καθηγητής Ψυχιατρικής  ΕΚΠΑ, Ψυχαναλυτής
    Διδάσκων της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας (ΕΕΨΨ)
    Fellow της American Academy of Psychoanalysis and Dynamic Psychiatry

Το άρθρο του André Green για την «νεκρή μητέρα» πρωτοδημοσιεύθηκε το 1983 και εντάσσεται στην ιδιαίτερη προβληματική που ανέπτυξε ο συγγραφέας για την «εργασία του αρνητικού». Κατά τη γνώμη μου αποτελεί ένα αυτοτελώς σημαντικό κείμενο της ψυχανάλυσης. Το ειδικό βάρος του σχετίζεται με την κλινική διάστασή του. Όλο το κείμενο διατρέχουν μικρές μεν αλλά συνεχείς αναφορές από αναλυτικές θεραπείες οι οποίες δημιουργούν μια σχεδόν πλήρη ερμηνευτική ιδιαίτερων μεταβιβαστικών και αντιμεταβιβαστικών φαινομένων. Η ανάγνωση του άρθρου σήμερα, 35 χρονιά μετά, και η συζήτηση των κλινικών συνεπειών του, έρχεται να αναδείξει θέματα της προοιδιπόδειας προβληματικής που είναι σημαντικά για τη διάκριση της απώλειας της μητέρας (θάνατος, διαζύγιο) από την απουσία της ζωντάνιας και ονειροπόλησής της (παρουσία της απουσίας της). Όπως σημειώνει ο Green, το κενό πένθος της μητέρας προκαλεί ένα κενό πένθος στο βρέφος, θάβοντας ένα μέρος του εγώ του στην μητρική νεκρόπολη.

  • 20/6/2019 : «Θεωρία, κλινική, τεχνική: στην συμβολή μορφοποιητικού και κατασκευαστικού»
    ΤΕΣΗ ΛΑΖΑΡΑΤΟΥ
    Ψυχοθεραπεύτρια
    Υπεύθυνη Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και Εκπαίδευσης
    του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ»

Στα τέλη του 19ου αιώνα η ψυχαναλυτική θεωρία εκκινώντας από την ανακάλυψη του «φροϋδικού ασυνειδήτου», με ενδιάμεσο σταθμό της ανακήρυξη της σεξουαλικότητας σε πρωταρχική συνιστώσα της ψυχικής ζωής και καταληκτικό τοπίο την σημασία του ψυχικού συμπτώματος, εγκαινίασε την ψυχαναλυτική κλινική. Αρκετές δεκαετίες αργότερα,  προς το μέσα του 20ου αιώνα, δια της συνεισφοράς των επιγόνων, εμπλούτισε την αντίληψη αυτή προσαρτώντας και τις πιο πρώιμες παθολογίες. Αναδιατυπώνοντας την σημασία του συμπτώματος επέβαλε και καινούριες τεχνικές. Αφού εν προκειμένω δεν αποτελεί πλέον το παράγωγο της απώθησης, η κατασκευή καθίσταται αναρμόδια να περιέξει την δυναμική της ανανοηματοδότησης αν δεν εναλλάσσεται με την μορφοποιητική  ερμηνεία.

Σήμερα, η ψυχαναλυτική προσέγγιση ως η μητέρα των τεχνικών, που συνεχίζει να αποτελεί μια ανεξάντλητη δεξαμενή, μας επιτρέπει να ισχυριστούμε ότι: Η κλινική της επέβαλε προτεραιότητες και στην συνέχεια τροποποιήσεις, χαράσσοντας το αύριο εκεί στην συμβολή του μορφοποιητικού και του κατασκευαστικού της πλούτου.

Τι άραγε σημαίνουν όλα αυτά για την ψυχαναλυτική μας συνέχεια; Επανερχόμενο το εισαγωγικό ερώτημα, στην ολοκλήρωση αυτού του εκπαιδευτικού κύκλου, καταλήγει εκ νέου στην ευθύνη της Ψυχαναλυτικής Κοινότητας. Την ευθύνη έναντι όχι μόνο της Ψυχανάλυσης αλλά και εκείνων όσων θα ενταχθούν στη διαδοχή της φροϋδικής γενεαλογίας.

Ως αποφώνηση, θα θέλαμε να τονίσουμε πώς κάθε διασταύρωση δεν είναι απαραίτητα και σύγκρουση. Κάθε διάλογος είναι μία συνάντηση, έστω και κατ’ αντιμωλίαν. Και κάθε σύνθεση ενσωματώνει όχι μόνο ομοειδή, αλλά και ανόμοια. Η φωνή του Ηράκλειτου ηχεί πάντα: ἁρμονίη ἀφανὴς φανερῆς κρείττων.

Η ομάδα των συμμετεχόντων θα διαμορφωθεί μετά από προσωπική διερευνητική συνέντευξη με προϋπόθεση μια έστω μικρή κλινική εμπειρία.

Οι ενδιαφερόμενοι/ες καλούνται να δηλώσουν την συμμετοχή τους, μέχρι 22 Σεπτεμβρίου 2018, στη γραμματεία του Ινστιτούτου «ΓΑΛΗΝΟΣ», στο τηλέφωνο 210.65.23.300 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: info@galinos-psy.gr αποστέλλοντας και ένα σύντομο βιογραφικό.
Επειδή ο αριθμός των συμμετεχόντων είναι περιορισμένος θα τηρηθεί χρονική προτεραιότητα.

Στην λήξη του σεμιναρίου θα δοθούν βεβαιώσεις παρακολούθησης, με προϋπόθεση την τακτική παρακολούθηση (όριο δικαιολογημένων απουσιών 4 μαθήματα).