«Οι αξίες των ενηλίκων και η βία των ανηλίκων»
Άρθρο του Αθανάσιου Αλεξανδρίδη στην εφημερίδα “Η Καθημερινή”
Η σειρά «Εφηβεία» έχει προκαλέσει παγκοσμίως ευρύτατες συζητήσεις που σωστά εστιάζονται στην κρυφή ζωή των εφήβων μέσα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η σειρά υποδηλώνει έντεχνα την επιδραστικότητα που έχουν οι υποκουλτούρες μίσους, όπως ο μισογυνισμός της «Ανδρόσφαιρας» και της ανάληψης της ταυτότητας του incel, δηλαδή της «ακούσιας αγαμίας», που απενοχοποιούν την άσκηση βίας πάνω στις γυναίκες αφού «το 80% αυτών επιθυμεί μόνο το 20% των ανδρών». Ο ανεγκέφαλος θεωρεί ότι ο ανικανοποίητος φαλλός του έχει δικαίωμα να τιμωρεί!
Φέρνει επίσης στην επιφάνεια τη χρήση της σεξουαλικότητας από τις γυναίκες που ως «όπλο» σαγήνης την εκθέτουν στα δίκτυα, διακινδυνεύοντας το όπλο να στραφεί εναντίον τους αν οι γυμνές εικόνες τους ή οι εκμαυλιστικές συνομιλίες τους ξεφύγουν από την ιδιωτική σφαίρα και δημοσιοποιηθούν. Όλα αυτά συμβαίνουν στον χώρο των ενηλίκων εδώ και χρόνια. Αυτή η βία και η διαστροφικότητα των ενηλίκων είναι το θέμα που θέλω αρχικά να αναδείξω. Αυτές οι αντιλήψεις των ενηλίκων δυστυχώς υποβόσκουν σε πολλές οικογένειες όλων των κοινωνικών στρωμάτων και υποκινούν βίαιες και ρατσιστικές συμπεριφορές (bullying) προς ό,τι το ευάλωτο: γυναίκες, παιδιά, ανάπηροι, μετανάστες κ.ά. Η άσκηση βίας από τους ενηλίκους ως άτομα και ως θεσμοί που αυτοί έχουν οργανώσει είναι δικό τους «επίτευγμα» που έρχεται να ενισχυθεί με «τη σαγήνη του κακού» και «τον αναθεωρητισμό λόγω της δύναμης». Πρακτικές που δυστυχώς εγκαθίστανται ως κοινωνικές «παραδοχές».
Αυτές «φυτεύονται» μέσα στο μυαλό των παιδιών από πολύ νωρίς και ενεργοποιούνται δραματικά μέσα στην εφηβεία. Ένας λόγος που αυτό συμβαίνει είναι γιατί, όπως εδώ και χρόνια το γράφω, η «απολιτιστική» κοινωνία και οι «μοντέρνοι» γονείς προωθούν την «ενηλικίωση» και τη «σεξουαλικοποίηση» των παιδιών τους, στερώντας τους τη δυνατότητα να προχωρήσουν προς αυτές με τον πραγματικό ρυθμό της ψυχοβιολογικής ανάπτυξης, ρυθμός που θα επέτρεπε τη σταδιακή αφομοίωση αυτών των νέων ιδιοτήτων. Δημιουργείται στους ανηλίκους σύγχυση σχετικά με το ποιοι είναι, ποιες οι επιθυμίες τους και ποιες οι δυνατότητές τους. Η σύγχυση εντατικοποιείται στην πρώτη εφηβεία όταν με το άγουρο, δες παιδικό, σώμα τους (όπως η Κέιτι με το «πλάκα» στήθος της, ο αμούστακος Τζέιμι) θέλουν να δράσουν ως ενήλικες «τσούλες» γυναίκες και ως «μάτσο» άνδρες. Οι εκατέρωθεν φόβοι και αναστολές δημιουργούν αίσθημα ευθραυστότητας και ευαλωτότητας και οδηγούν στην εξαρτητική προσαρμογή στην ομάδα, δες αγέλη, των ομηλίκων και στην ταύτιση με τον δημοφιλή ηγέτη. Μια έρευνα πριν από χρόνια στα σχολεία της Αγγλίας έδειξε ότι το σημαντικότερο για τους μαθητές δεν ήταν η σχολική επίδοση, αλλά η «δημοφιλία» και ότι δημοφιλέστερος ήταν ο «παικταράς» στην ποδοσφαιρική ομάδα του σχολείου. Νομίζω ότι σήμερα δημοφιλέστερος θα ήταν ο πιο «νταής». Από την απαξίωση της γνώσης στη λατρεία της ρώμης και κατόπιν στη λαγνεία της βίας μέσα σε ένα απαξιωμένο σχολικό περιβάλλον.
Οι έφηβοι που αδυνατούν να μπουν στο κυρίαρχο μοντέλο της αρρενωπότητας (δες ο Τζέιμι και οι δύο φίλοι του) υφίστανται συνέχεια τον εξευτελισμό από τους ρωμαλέους και φθάνουν να ενστερνίζονται την αλήθεια της απαξίωσής τους. Ακόμη και αν είναι έξυπνα παιδιά, όπως ο Τζέιμι που σωστά σκέφτεται ότι μπορεί να υπάρχει συμπόνια και αλληλεγγύη μεταξύ των «μειονεκτούντων», που προσπαθεί να το δείξει αυτό στην επίσης κακοποιημένη Κέιτι ζητώντας της «μια βόλτα», συχνά βρίσκονται απέναντι σε κάποιον/α που αρνείται την αναγνώριση με τον όμοιο και που απαξιώνει βίαια αυτή την κίνηση ευαισθησίας και συναισθησίας. Έτσι η Κέιτι δηλώνει «δεν είμαι τόσο απελπισμένη» με την ελπίδα ότι όντας απαξιωτική παραμένει στο «20% των επιθυμητών γυναικών» και ο Τζέιμι απασφαλίζει γιατί και η τελευταία ελπίδα καταφυγής στον όμοιο έχει καταρρεύσει.
Τι ήθελε ο Τζέιμι; Δεν το ήξερε όταν έκανε την πρόταση, αλλά το ανακάλυψε στη συζήτηση με την ψυχολόγο: να πάνε βόλτα στο σινεμά! Εκεί ο Τζέιμι άρχισε να έρχεται σε επαφή με τον πραγματικό του εαυτό και, ίσως, η ψυχοθεραπεία που έκανε στο αναμορφωτήριο τον οδήγησε στην παραδοχή της ενοχής του, παίρνοντας έτσι τον δρόμο προς μια ουσιαστική ενηλικίωση.
Δεν χρειάζεται να φθάσουμε σε τέτοια δράματα για να έχουμε έξοδο από την «ψευδοενηλικίωση» και τη διεστραμμένη αντίληψη της αρρενωπότητας. Χρειάζεται επειγόντως να αλλάξει το σχολείο και να πολλαπλασιαστούν τα κέντρα ψυχοθεραπείας και υποστήριξης των εφήβων και των οικογενειών τους. Και κυρίως να αλλάξουν οι αξίες των ενηλίκων! Και όπως λέει ο Νοβάλις, «να κάνουμε ρομαντικό τον κόσμο»!